De ziekte van Lyme, met erythema migrans (EM) Bij besmetting kan er dagen tot weken na de tekenbeet een rode plek ontstaan die groter wordt, een erythema migrans (EM). Verwar dit niet met een klein rood plekje dat lijkt op een muggenbeet; dat is slechts een irritatie van de huid door de beet. Het beste zou zijn als de patiënt elke dag een foto zou maken, zodat het verloop van de huiduitslag te zien is. Houd ook van evt. andere symptomen de data bij. Veel mensen zijn ongemerkt door een teek gebeten en slechts een gedeelte van de mensen die besmet worden, krijgt een EM. Ook is het EM soms moeilijk zichtbaar, doordat het heel licht is, of op een onzichtbare plek zit (bijv. onder het haar of op de rug). Bij het verschijnen van een EM moet er onmiddellijk antibiotica worden genomen, zonder te wachten op uitslagen van testen. Er moet niet onnodig tijd worden verspild: hoe langer men besmet is, hoe moeilijker het is om te genezen. Het verdwijnen van de EM zegt niets over het verdwijnen van de bacterie in het lichaam.   De ziekte van Lyme, zonder erythema migrans (EM) Als men besmet raakt, kan men weken tot maanden na de besmetting griepachtige klachten krijgen, maar dat kan ook uit blijven. Maanden tot jaren later kan men zeer diverse klachten krijgen, maar het is dan moeilijk om de juiste diagnose te krijgen. Men kan een test laten doen. Men gebruikt daarvoor de Elisa-test en de Westernblot-test, waarmee men antilichamen tegen de Lyme-bacterie probeert aan te tonen. Deze testen zouden moeten worden gebruikt ter ondersteuning van de klinische diagnose en niet andersom. Doordat er louter op antistoffen wordt getest kan men niet volledig van de uitslag op aan en kan daarom nooit de ziekte van Lyme uitgesloten worden.   Er moet dus gekeken worden naar de symptomen en de ziektegeschiedenis. Als er sprake is van diverse multi-systemische klachten (bijv. neurologisch, reumatisch, dermatologisch enz.) en er is geen duidelijke verklaring voor, dan is er reden om de diagnose “ziekte van Lyme” te beoordelen. Helemaal als men zich een tekenbeet kan herinneren, waarna de klachten zijn ontstaan. Een besmetting die langer geleden is ontstaan is veel moeilijker te genezen. De Lyme-bacterie gaat o.a. in het centraal zenuwstelsel zitten en heeft diverse overlevingsstrategieën(cyste-vorm, L-vorm), waarmee hij aan het immuunsysteem en antibiotica kan ontsnappen.     De periode na de tekenbeet Enige tijd na de tekenbeet kunnen patiënten griepachtige klachten krijgen, zoals hoofdpijn, stijve nek, koorts, spierpijnen en vermoeidheid. Deze klachten kunnen weer verdwijnen. Als de Lyme-bacterie zich door het lichaam verspreidt (dissemineert), kunnen diverse symptomen ontstaan. De ziekte van Lyme is een multi-systeem ziekte. Het kan leiden tot o.a. neurologische (zenuwstelsel/hersenen), dermatologische (huid), reumatologische (spieren en gewrichten), cardiologische (hart), opthalmologische (ogen) en psychiatrische klachten. Vaak wordt de ziekte van Lyme in 3 stadia ingedeeld, met per stadium specifieke symptomen. Deze indeling moet worden gezien als een model, waarvan de werkelijkheid kan afwijken. Per persoon kan de ziekte namelijk heel verschillend verlopen. Hieronder worden de 3 verschillende stadia aangegeven met de hierbij behorende symptomen.   Stadium 1: Lokale huidinfectie; erythema migrans (EM) De lokale huidinfectie begint als een rood plekje, meestal na 4-10 dagen en bijna altijd binnen drie maanden na een tekenbeet. De afwijking breidt zich in de loop van dagen tot weken uit tot een (5-40 cm in diameter) min of meer ronde of ovale rode plek, vaak met centrale verbleking. De plek is meestal pijnloos, jeukt meestal niet, en is niet verheven, behalve soms aan de randen. Voorkeurslokatie: romp, benen, oksels en liezen. Deze afwijking wordt erythema (chronicum) migrans genoemd. Bij de lokale huidinfectie wordt soms een griepachtig ziektebeeld met malaise, koorts, keelpijn en spierpijn gezien. Dit beeld kan ook in een latere fase van de ziekte gezien worden. Als een typisch erythema migrans (EM) wordt geconstateerd is er vrijwel zeker sprake van Lyme-borreliose. Variaties van het erythema migrans komen echter voor. Zo kan het erytheem egaal rood blijven, ontstaan er ter plaatse blaren of kunnen er meerdere ringen om elkaar heen zichtbaar zijn. Ook jeuk en pijn kunnen in een minderheid van de gevallen voorkomen. Meerdere EM-plekken tegelijk of terugkerende EM-plekken zijn beschreven, alsmede een EM op een andere plaats dan de beet. De helft van de patiënten met erythema migrans heeft geen tekenbeet opgemerkt. Sommige studies geven aan dat de atypische vormen van erythema migrans vaker voorkomen dan de hierboven beschreven typische vorm. Voor meer informatie over EM’s: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/?term=erythema+migrans&report=imagesdocsum   Stadium 2: Vroege gedissemineerde infectie Na de tekenbeet kan Borrelia burgdorferi in de bloedbaan terecht komen, hetgeen tot een gedissemineerde infectie leidt. In tegenstelling tot wat eerder gedacht werd, zijn er sterke aanwijzingen dat de bacterie al binnen enkele etmalen kan dissemineren en o.a. het centrale zenuwstelsel kan infiltreren. Via de bloedbaan wordt de bacterie in het lichaam verspreid, maar de bacterie is meestal slechts kort in de bloedbaan aanwezig. Hoewel de bacterie in elk orgaan terecht kan komen, ontstaan de meeste ziekteverschijnselen in het zenuwstelsel, de gewrichten en het hart. Het blijkt dat de helft van de patiënten met een gedissemineerde infectie geen tekenbeet of erythema migrans heeft opgemerkt. Daardoor kan het voorkomen dat de ziekteverschijnselen niet direct met een Borrelia burgdorferi infectie in relatie worden gebracht.   Stadium 3: ‘Chronische’ Lyme-borreliose Men spreekt over het algemeen van chronische Lyme-borreliose bij een ziekteduur van meer dan een jaar. Alle eerder genoemde verschijnselen kunnen een langdurig verloop hebben met symptoomvrije periodes van weken tot jaren waarna de klachten weer kunnen terugkomen of verergeren. De symptomen kunnen hierbij van orgaansysteem wisselen. (uit internationaal onderzoek blijkt dat de bacterie met een cyclisch verloop actief is en dus behandeld moet worden) Er zijn sterke aanwijzingen dat Lyme-borreliose naarmate de infectie langer duurt steeds meer de kenmerken van een chronische multisysteemziekte vertoont. Naast de specifieke verschijnselen in verschillende orgaansystemen staan bij de chronische vorm van de ziekte de algemene (ook wel aspecifiek genoemde) klachten op de voorgrond. De klachten zouden onder andere bestaan uit griepachtige verschijnselen, chronische vermoeidheid, hoofdpijn, voorbijgaande temperatuursverhoging van enkele uren, een paarse (ACA, zie onder) aandoening van de huid, transpireren, wisselende pijn in spieren, pezen en gewrichten (zonder objectieve lokale ontstekingsverschijnselen). (bron www.lymenet.nl )     ACA ACA (acrodermatitis chronica atrophicans) is een uitingsvorm van chronische Lyme en het enige symptoom wat met zekerheid wijst op chronische Lyme. Het treedt vaak op vele maanden tot vele jaren na de tekenbeet. Het probleem is dat het moeilijk is te diagnosticeren, 70 tot 80% wordt gemist. Soms is ACA het allereerste symptoom van de ziekte van Lyme en dan vaak het startpunt van andere Lymeklachten maar dat hoeft niet. Sommige Lymepatiënten krijgen in latere instantie pas ACA en anderen krijgen ACA en hebben op dat moment nog geen duidelijke klachten. Meestal wordt het door artsen pas bevestigd als er sprake is van een positieve PCR dmv een huidbiopt. ACA komt vooral voor aan de onderbenen en voeten maar ook aan hoofd en hals. Opvallend is dat ACA veel vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen en vooral bij vrouwen van 50 jaar en ouder. Overigens zijn er in de literatuur wel gevallen bekend waarbij het ook voorkomt bij kinderen. Bij bloedonderzoek is er vaak (mits de test betrouwbaar is) alleen sprake van een positief IgG. De Borrelia stam Afzelii is verantwoordelijk voor huidaandoeningen ACA.   Kenmerken van ACA: Bij ACA ziet de patiënt een blauw/paarse vlek die duidelijk omrand en iets verdikt is. De vlek voelt warm aan en kan snel groter worden. Na enige tijd vervaagt de blauw/rode kleur en begint de vlek te lijken op een pigmentverkleuring. De huid voelt schraal en dun aan. Onbehandeld zal de huid op termijn vloeipapierdun worden en niet meer herstellen.   De behandeling bestaat uit het geven van het antibioticum doxycycline, 2 keer per dag 100 mg gedurende 30 dagen. Wanneer doxycycline niet gegeven kan worden (bijvoorbeeld bij een allergie voor doxycycline of bij zwangerschap), krijgt u amoxicilline of azitromycine.   Wanneer de huid eenmaal dun is geworden, zal dat ook na behandeling zo blijven. De verkleuring van de huid neemt meestal wel af na de behandeling en kan zelfs weer helemaal gewoon worden, maar soms blijft de huid toch iets anders van kleur. Het is absoluut noodzakelijk om de aandoening te behandelen met een antibioticum, omdat de huidafwijkingen zich anders verder kunnen uitbreiden en afwijkingen kunnen optreden aan de hersenen, de zenuwen, het hart en de gewrichten.   Afbeeldingen van ACA en meer informatie: http://emedicine.medscape.com/article/1051695-clinical#a0256 http://www.dermis.net/dermisroot/de/35111/diagnose.htm http://www.emedicine.com/derm/topic4.htm   Symptomenlijst Hier vindt u een lijst met symptomen die op kúnnen treden na een beet van een teek. Let op! Veel van deze symptomen zijn algemene klachten, die ook bij andere aandoeningen vóórkomen en per persoon zijn er verschillen wat betreft de symptomen, de ernst, de volgorde, etc. De checklist kan gebruikt worden ter ondersteuning van de diagnostiek en om het ziekteverloop te volgen door bijvoorbeeld 1 x per maand de verschillende punten te controleren.     Enkele cijfers Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat in 1994 ongeveer 6000 mensen de ziekte van Lyme kregen na een tekenbeet, in 2005 werd bij circa 17.000 mensen de ziekte van Lyme vastgesteld. In 2009 waren dat er 22.000 en in 2014 25.000. Er is dus sprake van een verviervoudiging van het aantal gediagnosticeerde lymepatiënten van 6000 tot ruim 25.000 in de afgelopen 20 jaar. Naar verwachting zal het aantal nieuwe lymepatiënten de komende jaren verder stijgen. Merk op dat dit alleen diagnoses zijn die zijn vastgesteld door huisartsen en gebaseerd zijn op mensen die een EM (rode vlek) vertoonden. Een EM komt lang niet in alle gevallen voor. Geschat wordt dat slechts in 50% van de gevallen een EM wordt gezien. Er zullen dus zeker diagnoses gemist worden.   Uit eerdere gegevens was al gebleken dat jaarlijks naar schatting 1,2-1,5 miljoen Nederlanders een tekenbeet oploopt. Dit betekent dat er ieder jaar tienduizenden mensen besmet worden met de Lyme-bacterie, velen zonder dat te weten. Doordat de diagnose moeilijk is en artsen nog weinig van de ziekte van Lyme afweten, zullen veel mensen met de ziekte van Lyme een andere diagnose krijgen, zoals bijv. fibromyalgie, MS of chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS/ME) zie “misdiagnoses”. Onbehandelde Lyme kan zeer ernstige gevolgen hebben.   Inmiddels draagt gemiddeld één op de vijf teken de ziekmakende Borrelia bacterie bij zich. Bron: www.tekenbeetziekten.nl